De scheiding, de kinderen, de nieuwe liefdes van papa en mama en de erfenis van Assepoester

"Vechtscheidingen"? Een eenduidige definitie ontbreekt, hoewel alom beweerd wordt, zelfs op de site van de Raad voor de Rechtspraak: "steeds meer vechtscheidingen". Maar hoeveel van dat niet nader gedefinieerde soort scheidingen er in 2005 voorkwamen en hoeveel in 2015, weet niemand. Pseudo betrokkenheid bij een overigens belangrijk probleem: ruziënde ex-echtgenoten. Als ervaren gespecialiseerd familie-mediator valt mij op dat het gedonder vaak pas echt begint als de ander een nieuwe partner heeft.

Jaloezie trekt zich minder van een scheiding aan
dan vele gescheiden ouders vooraf hadden kunnen vermoeden

Jaloezie blijkt zich minder van een scheiding aan te trekken dan vele gescheiden ouders vooraf hadden kunnen vermoeden. Enerzijds wens je als vrouw jouw ex-man het grootste sekreet, de ergste heks van de wereld toe als nieuwe partner, anderzijds gun je je kinderen een lieve stiefmoeder. Voor de gescheiden vader is het niet anders: hij wil voor zijn ex een verschrikkelijke klootzak, maar hoopt voor zijn kinderen op een lieve stiefvader. Welkom bij de Nieuwe Partner Paradox,
Het gedonder begint (standaard) met de nieuwe partner van papa die zich ergert aan "de veel te hoge alimentatie" die papa betaalt. Terwijl de nieuwe partner van mama haar (steevast) bestookt met de vraag: "Is dat alles wat je aan alimentatie ontvangt?" Intussen worden de kinderen na de overdracht van de ene naar de andere ouder aan een stevig verhoor onderworpen. Mama vraagt: "En, is zij een beetje aardig voor jou?" en papa vraagt: "En is hij een beetje aardig voor jou?" Dat zijn nog tamelijk open vragen, die al gauw geslotener worden: "Moet je van haar al om 9 uur naar bed?" Facebook is ook een ideaal strijdtoneel. Zoontje haalt zwemdiploma, stiefmama plaatst een uitbundige felicitatie, nog vóórdat mama-zelf iets heeft kunnen schrijven.

Met dank aan Assepoester
krijgen wij van jongs af aan te horen
hoe verschrikkelijk een stiefmoeder is

onbekend


Dit beeld van de verschrikkelijke stiefouder klopt ook helemaal met wat wij van jongs af aan over stiefouders te horen krijgen. Assepoester! In de vertelling van de gebroeders Grimm heeft de vreselijke stiefmoeder van Assepoester niet eens een naam.
Maar in de Franse Assepoester-versie van Charles Perrault (1697) - zie afbeelding - heet zij Madame de la Haltière. En Jules Massenet heeft voor Madame de la Haltière een prachtige mezzo-sopraanpartij geschreven in zijn opera "Cendrillon" (1895), onlangs nog,
tot verrukking van het publiek, vertolkt door Stephanie Blythe in een productie van de Metropolitan Opera in New York.

800

Nu al praten over een nieuwe partner,
terwijl je nog afscheid aan het nemen bent
van je huidige partner

Madame de la Haltère. Dat spookbeeld van de stiefmoeder gun je je kinderen toch niet? Daarom is aandacht voor de nieuwe partner van papa of mama een essentieel onderdeel in een ouderschapsplan! Zodra ik dit onderwerp tijdens de mediation met scheidende ouders ter sprake breng, voel ik ongemak. Nu al praten over een nieuwe partner, terwijl je nog afscheid van je huidige partner aan het nemen bent? Ja, dat voorkomt namelijk veel ruzie in een latere fase. Straks word je weer verliefd en dan is het lastig om met je nieuwe liefde afspraken te maken hoe zij/hij zich tegenover jouw kinderen moet gedragen. Veel makkelijker is, als je je nieuwe liefde het ouderschapsplan kunt laten zien, uitleggen dat er een stempel van de rechter op staat en dat jij je dus daaraan moet houden. En een nieuwe partner ook.

Zo schrijven scheidende ouders
in hun ouderschapsplan op
hoe zij om zullen gaan met een nieuwe partner

Dit is een recent voorbeeld uit mijn mediationpraktijk van wat scheidende ouders in hun ouderschapsplan met elkaar afspraken over toekomstige nieuwe relaties:

NIEUWE PARTNERS

De ouders maken de volgende afspraken met betrekking tot een eventuele nieuwe partner en zullen deze afspraken met hun nieuwe partner delen, zo mogelijk voorafgaand aan de eerste kennismaking van de nieuwe partner met [namen van de kinderen]:

  • [namen van de kinderen] zullen niet eerder met een nieuwe partner van een van hun ouders kennismaken dan nadat die ouder ervan overtuigd is dat haar/zijn nieuwe relatie duurzaam is geworden.
  • Zodra een van de ouders een nieuwe duurzame relatie is begonnen, zal hij/zij de andere ouder daarover informeren, vooral om samen te kunnen overleggen hoe [namen van de kinderen] de tijd en de ruimte zal worden geboden om aan die nieuwe situatie te wennen. De nieuwe partner zal hieraan onvoorwaardelijk meewerken. 
  • Voor de nieuwe relatie van de moeder en/of de vader geldt dat [namen van de kinderen] maar één papa en één mama hebben.
  • De ouders erkennen de complexiteit van het stiefouderschap en willen hun nieuwe partner zo goed mogelijk ondersteunen bij het opbouwen van een relatie met [namen van de kinderen]. 
  • Voorwaarde voor stiefouderschap is respect voor de onverbrekelijke en essentiële band tussen [namen van de kinderen] en hun papa en hun mama.
  • De ouders stellen het belang dat [namen van de kinderen] hebben bij een lieve stiefouder, bóven hun eigen (negatieve) gevoelens ten aanzien van de nieuwe partner van hun ex. 
  • De ouders zijn degene die, zo mogelijk gezamenlijk, naar ouderavonden gaan van school en/ of verenigingen waar de kinderen op zitten. Nieuwe partners participeren hierin in principe niet, tenzij de kinderen daar uitdrukkelijk om vragen. 
  • Nieuwe partners aanvaarden zonder daaraan te tornen alle in dit Ouderschap vermelde afspraken en zullen loyaal meewerken aan het nakomen van die afspraken,
  • Nieuwe partners zullen zich op geen enkele wijze bemoeien met, of een mening uiten over de afspraken met betrekking tot de alimentatie zoals vastgelegd in het convenant.
  • De nieuwe partner zal iedere handeling, ieder gedrag dat concurrentie met de papa en/of de mama van [namen van de kinderen] impliceert of als zodanig kan worden ervaren, vermijden, bijvoorbeeld door het geven van cadeau’s, of door als eerste op de sociale media te reageren op een bericht van of over [namen van de kinderen].
  • De nieuwe partner zal geen slechte dingen over de papa en/of de mama van [namen van de kinderen] zeggen en zeker niet in het bijzijn van [namen van de kinderen].
  • De enige grootouders van [namen van de kinderen] zijn de ouders van hun ouders en niet de ouders van de nieuwe partner.
  • Indien de nieuwe partner zelf kinderen uit een eerdere relatie heeft, zullen de ouders zich jegens deze kinderen op dezelfde wijze gedragen als zij van de nieuwe partner verlangen jegens hún kinderen.

Het aanvankelijke ongemak dat ook deze ouders voelden toen ik in de mediation het thema 'nieuwe partners' ter sprake bracht, had al gauw plaats gemaakt voor opluchting en dankbaarheid. Ze eindigden hun mediation met meer vertrouwen in de toekomst, maar vooral met meer vertrouwen in elkaar.